یزید بن حارث شیبانی

یزید بن حارث بن رویم شیبانی
مشخصات فردی
نام کامل	یزید بن حارث بن یزید بن رُوَیم شیبانی
کنیه	اباحوشب
محل زندگی	کوفه
درگذشت	سال ۶۸ قمری در ری
نحوه درگذشت	به دست خوارج ری
نقش در واقعه کربلا
اقدامات	نوشتن نامه به امام حسین(ع) برای آمدن به کوفه
نقش‌های برجسته	از لشکریان عمر بن سعد در واقعه کربلا
دیگر فعالیت‌ها	کارگزار عبدالملک بن مروان در ری

یزید بن حارث بن یزید بن رُوَیم شیبانی (کشته شده در ۶۸ق)، از لشکریان عمر بن سعد در واقعه کربلا. وی از کسانی بود که برای امام حسین(ع) نامه نوشتند و او را به کوفه دعوت کرد، اما در واقعه کربلا در لشکر عمر بن سعد بود و امام حسین(ع) او را به عنوان یکی از نویسندگان نامه‌ها مخاطب قرار داد. پس از واقعه کربلا به زبیریان پیوست و سرانجام سال ۶۸ق در ری به دست خوارج کشته شد.

نام و کنیه

کنیه یزید بن حارث، اباحوشب بود. همسرش را‌، ام حوشب و لطیفه می‌خواندند. گفته شده است‌، ام حوشب کنیز خدمتکاری بود که حضرت علی(ع) او را به یزید بن حارث بخشیده بود.

در منابع از وی با نام یزید بن حارث، یزید بن حارث بن رویم، یزید بن حرث بن یزید بن رویم، یزید بن حارث بن یزید بن رویم و یزید بن حارث بن یزید یاد شده است. به جهت انتسابش به جدش، او را ابن رویم نیز گفته‌اند.

برخی منابع، یزید بن حارث و یزید بن رویم را دو تن دانسته‌اند.

واقعه کربلا

یزید بن حارث بن رویم، از کسانی بود که در واقعه کربلا به امام حسین(ع) نامه نوشت و او را به کوفه دعوت کرد. اما هنگامی که امام راهی کوفه شد، ابن زیاد او را با ۱۰۰۰ نفر به سوی آن حضرت فرستاد. او در روز عاشورا در لشکر عمر بن سعد بود و امام حسین(ع) او را به عنوان یکی از نویسندگان نامه‌ها مورد خطاب قرار داد.

امام حسین(ع) در روز عاشورا خطاب به افرادی مانند یزید بن حارث فرمود:

«ای شبث بن ربعی!،‌ای حجّار بن أبجر!،‌ای قیس بن اشعث، ای یزید بن حارث: مگر شما برایم ننوشته بودید: میوه‌ها رسیده، باغ‌ها سرسبز شده و نهرها لبریز گردیده، [اگر بیایی] بر سپاهی که برایت آماده شده، وارد خواهی شد، بیا؟!»

طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۲۵؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۸۸.

پس از واقعه عاشورا

پس از درگذشت یزید بن معاویه، در شورش مردم کوفه علیه ابن زیاد نقش داشت. هنگامی که عمرو بن حریث در کوفه مردم را به بیعت با عبیدالله بن زیاد فرا خواند، یزید بن حارث به مخالفت برخاست. عمرو دستور داد تا او را زندانی کنند، اما بنی بکر مانع شدند. وی از فرماندهان ابن مطیع در مقابله با قیام مختار بود و مسئولیت جنگ در محله مراد را بر عهده داشت. سپس به مصعب بن زبیر پیوست و از سوی وی حاکم مدائن شد. زمانی که عبیدالله بن حر جعفی به مدائن حمله کرد، معصب به او نامه نوشت تا به مقابله با عبیدلله برخیزد. او فرزندش حوشب را به جنگ با عبیدالله فرستاد، ولی شکست خورد.

درگذشت

وی در زمان مصعب بن زبیر حاکم ری بود که در سال ۶۸ق به همراه همسرش در روستای فیروزرام ری به دست زبیر بن علی از خوارج کشته شد. ولی فرزندش حوشب فرار کرد. یاقوت حموی گفته است که عبدالملک بن مروان او را به ولایت ری گماشت. درباره مرگ او گفته شده است:

و ذاق یزید قوم بکر بن وائل

بفیروزرام الصفیح المیمّما

پانویس

↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۱۸؛ حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۸۳.
↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۱۶۸.
↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۱۶۸.
↑ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۲۹؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۲۵
↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۵۱؛ ابن مسکویه، تجارب الامم، ج۲، ص۴۰، ۱۷۵؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۵۲۴، ۵۸۴، ۵۸۰؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۲۱، ۲۸۵، ۲۹۳؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۳۸؛ حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۸۳.
↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۵۸.
↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۳۵۳.
↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۵۲۵؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۱۳۲.
↑ زرکلی، الاعلام، ج۸، ص۱۸۱.
↑ ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۳۰؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ج۴، ص۹۰؛ ابن نما، مثیرالاحزان، ص۲۶.
↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۵۸؛ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۲۹؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۵۱؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۳۵۳؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ج۴، ص۹۰؛ ابن نما، مثیرالاحزان، ص۲۶.
↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۷۹.
↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۲۵؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۳۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۷.
↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۵۲۴.
↑ ابن اثیر، الکامل ج۴، ص۲۲۱-۲۲۳؛ طبری، تاریخ، ج۶، ص۲۶.
↑ ابن اعثم، الفتوح، ج۶، ص۲۳۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۶، ص۳۹۸.
↑ ابن اثیر، الکامل ج۴، ص۲۹۳؛ طبری، تاریخ، ج۶، ص۱۳۴.
↑ حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۸۳.
↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۱۶۸.
↑ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۸۵؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۱۶۸.
↑ حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۸۳.
↑ حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۸۳.

منابع

ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، دارصادر، بیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
ابن شهرآشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، مؤسسه انتشارات علامه، قم، ۱۳۷۹ ق.
ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، دارالفکر، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
ابن مسکویه رازی، تجارب‌الأمم، تحقیق: ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹ش.
ابن نما حلی، مثیرالأحزان، انتشارات مدرسه امام مهدی (عج)، قم، ۱۴۰۶ق.
بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الأشراف(ج۲)، تحقیق: محمدباقر محمودی، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۹۷۴م/۱۳۹۴ق.
بلاذری، احمد بن یحیی، انساب‌الأشراف(ج۳)، تحقیق: محمدباقر محمودی، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۹۷۷ق/۱۳۹۷م.
بلاذری، احمد بن یحیی، کتاب جمل من انساب‌الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
حموی بغدادی، یاقوت، معجم البلدان، دارصادر، بیروت، ۱۹۹۵م.
دینوری، احمد بن داوود، الأخبار الطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، منشورات الرضی، قم، ۱۳۶۸ش.
زرکلی، خیرالدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، دارالعلم للملایین، بیروت، ۱۹۸۹م.
طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
مجلسی، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
مفید، الإرشاد، انتشارات کنگره جهانی شیخ مفید، قم، ۱۴۱۳ق.

[1] طبری، تاریخ، ج۶، ص۱۸؛ حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۸۳.

[2] بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۱۶۸.

[3] بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۱۶۸.

[4] دینوری، اخبارالطوال، ص۲۲۹؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۲۵

[5] ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۵۱؛ ابن مسکویه، تجارب الامم، ج۲، ص۴۰، ۱۷۵؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۵۲۴، ۵۸۴، ۵۸۰؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۲۱، ۲۸۵، ۲۹۳؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۳۸؛ حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۸۳.

[6] بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۵۸.

[7] طبری، تاریخ، ج۵، ص۳۵۳.

[8] طبری، تاریخ، ج۵، ص۵۲۵؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۱۳۲.

[9] زرکلی، الاعلام، ج۸، ص۱۸۱.

[10] ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۳۰؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ج۴، ص۹۰؛ ابن نما، مثیرالاحزان، ص۲۶.

[11] بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۵۸؛ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۲۹؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۵۱؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۳۵۳؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ج۴، ص۹۰؛ ابن نما، مثیرالاحزان، ص۲۶.

[12] بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۷۹.

[13] طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۲۵؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۳۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۷.

[14] طبری، تاریخ، ج۵، ص۵۲۴.

[15] ابن اثیر، الکامل ج۴، ص۲۲۱-۲۲۳؛ طبری، تاریخ، ج۶، ص۲۶.

[16] ابن اعثم، الفتوح، ج۶، ص۲۳۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۶، ص۳۹۸.

[17] ابن اثیر، الکامل ج۴، ص۲۹۳؛ طبری، تاریخ، ج۶، ص۱۳۴.

[18] حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۸۳.

[19] بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۱۶۸.

[20] ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۸۵؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۱۶۸.

[21] حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۸۳.

[22] حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۲۸۳.